Με αφορμή ένα ήπιο ερέθισμα άγχους, προβλέπω για το μέλλον το χειρότερο σενάριο εξέλιξης, με την βεβαιότητα μάλιστα του μοναδικού σεναρίου (κι όχι ως μίας από τις πιθανότητες), με συνέπεια από τώρα να βιώνω έντονη δυσφορία κι ανησυχία λες κι έχει πράγματι ήδη συμβεί

⇒ πχ. Έκανα ένα λάθος στη δουλειά. Το αφεντικό σίγουρα τώρα θα με απολύσει. Σιγά μη βρω άλλη δουλειά. Θα χάσω το σπίτι μου. Τι θα απογίνω;

Απαξίωση, υποβάθμιση ή απόρριψη των θετικών ενδείξεων,εμπειριών, πράξεων κι ικανοτήτων, ως ανάξιες αναγνώρισης

⇒ πχ. Ναι, μεν πέρασα στις εξετάσεις, αλλά σιγά το κατόρθωμα. Κι η κουτσή Μαρία θα το περνούσε. Δε θα μου πω και μπράβο!

Πιστεύω πως κάτι ισχύει ως γεγονός, όχι εκτιμώντας τις ενδείξεις ύπαρξής του, αλλά επειδή νιώθω έντονα πως συμβαίνει. Δηλ. θεωρώ πως αυτό που σκέφτομαι είναι σωστό βάσει αυτού που νιώθω, λες και τα συναισθήματά μου αντανακλούν τα γεγονότα

⇒ πχ. Τι κι αν μου λένε πως κάνω καλά την δουλειά μου; Εγώ αισθάνομαι άχρηστος κι αποτυχημένος, άρα έτσι σίγουρα είναι

Βάζω ταμπέλες αρνητικών χαρακτηρισμών στον εαυτό μου ή τους άλλους, ταυτίζοντας ολόκληρο τον άνθρωπο με μία συμπεριφορά ή ένα χαρακτηριστικό του. Κολλώντας αυτήν την ετικέτα στο μέτωπό μου, έχω την τάση ακολούθως να την πρεσβεύω και να την επιβεβαιώνω

⇒ πχ. Μου πέφτει ένα αντικείμενο από τα χέρια κατά λάθος και σπάει, οπότε αυτόματα λέω στον εαυτό μου: “Άχρηστε/η! Βλάκα! Ούτε μια  δουλειά δεν μπορείς να κάνεις  σωστά!”

Εστιάζω την προσοχή μου μόνο σε ορισμένα ερεθίσματα, τα οποία είναι αρνητικά ή άξια επίκρισης χαρακτηριστικά, ακόμη κι αν πρόκειται για μια μόνο λεπτομέρεια, αδιαφορώντας για τις άλλες αποχρώσεις ενδείξεων, που διαψεύδουν αυτήν μου την οπτική. Σα να φορώ γυαλιά που αλλοιώνουν τα ρεαλιστικά χρώματα της πραγματικότητας και βλέποντας μέσα από το πρίσμα τους, να καταλήγω αναπόφευκτα σε διαστρεβλωμένες θεωρήσεις

⇒ πχ. Εντάξει, καλά πήγε η παρουσίαση και όλοι μου είπαν καλά σχόλια, εκτός από τον Χ. , που δεν είπε τίποτα και σα να με κοιτούσε ειρωνικά. Άρα δεν τα πήγα και τόσο καλά. Τι λάθος να είπα;

Μεταπηδώ σε βιαστικά συμπεράσματα, χωρίς να εκτιμώ τις υπάρχουσες ενδείξεις ούτε κάνοντας έστω κάποιες υποθέσεις, αλλά προχωρώ σε ερμηνείες όντας σίγουρος/η πως γνωρίζω με βεβαιότητα την εξέλιξη που θα συμβεί στο μέλλον ή τις σκέψεις που κάνουν οι άλλοι άνθρωποι για μένα ή το υπό ερμηνεία γεγονός

⇒ πχ. Σίγουρα θα λέει πως είμαι χοντρή και άσχημη.  Αποκλείεται να ενδιαφέρεται για μένα. Ποτέ δε θα γίνουμε ζευγάρι.

Δίνω τη διάσταση του κανόνα σε ένα μεμονωμένο γεγονός.  Συνήθως κάνω χρήση των χρονικών επιρρημάτων “πάντα” και “ποτέ”, δίνοτας έτσι ένα απόλυτο εύρος σε κάτι που έχει την έκταση μιας αρνητικής απλά ένδειξης ή γεγονότος

⇒ πχ. Έχει τόσους μήνες που χώρισα κι ακόμη να κάνω σχέση. Ποτέ δε θα βρω κάποιον κι εγώ. Θα είμαι για πάντα μόνη, το πήρα απόφαση!

Κατηγορώ το εαυτό μου κι αναλαμβάνω την αποκλειστική ευθύνη για λάθος που δεν αποδίδεται σε μένα, αλλά ανάγεται είτε σε κάποιο άλλο πρόσωπο είτε σε εξωγενείς παράγοντες, εκτός της δικής μου σφαίρας δυνατοτήτων. Αλλά και αντίστροφα, κατηγορώ τους άλλους για φταίξιμο δικό μου

⇒ πχ. Δεν πήρε άριστα το παιδί μου στον έλεγχο. Εγώ φταίω! Δεν είμαι καλή μάνα, για αυτό!

Λειτουργώ με βάση κανόνες του “πρέπει”, “οφείλω”, “το σωστό είναι…”, οι  οποίοι, όποτε αποκλίνω, με κάνουν να νιώθω ενοχή κι απογοήτευση, καταλήγοντας και πάλι να επικρίνω τον εαυτό μου, που δεν ανταπεξήλθε στο ύψος των υψηλών – μη ρεαλιστικών συνήθως – προσδοκιών που του έθεσα

⇒ πχ. Δεν πρέπει ποτέ να κάνω λάθη. Οφείλω να είμαι τέλεια σε όλα και να ικανοποιώ τους πάντες, για να με αγαπούν